18. YÜZYIL KULA YÖRESİ “SARI SULU” HALISI

Özet

El dokuması halılar, kültürümüzün maddi ürünleri arasında yer alması sebebiyle önemli bir yere sahiptir ve günümüzde kaybolan bu değerlerin sürekliliğinin sağlanması ve geleceğe aktarılması sorunu ile sıkça karşılaşılmaktadır. Değer taşıyan birçok el dokuması halı günümüzde ya müzelerde ya da ticari dolaşım halindedir. Bu sebeple üzerinde çalışma yapılacak, tarihsel ve belge niteliği bulunan halıları bulmak oldukça zordur. Bozulan, nitelik değiştiren, yok olan, koruma altına alınması gerekli el dokuması halılar ilgili derlenen her türlü bilgi belgesel bir değere sahiptir ve belgeleme çalışmaları koruma uygulamalarında başından sonuna kadar devam eden bir işlemdir. Belgeleme çalışmasının amacı, koruma kapsamına alınan kültür varlıklarıyla ilgili düzenli bir arşiv oluşturulmasını ve duruma ilişkin gerekli önlemlerin alınmasını da sağlamaktır. Belgeme çalışmalarında, üzerinde fazla çalışma yapılmamış yörelerin ve nadir rastlanan örneklerin seçilmesinin tarihi mirasımız olan el dokuması halıların önemini daha da arttıracağı düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle çalışmamızın ana kaynağı 18.y.y. Kula “Sarı Sulu” halısı oluşturmaktadır. Kula, Batı Anadolu’da önemli halı dokuma merkezlerinden birisidir. Türk Halı Sanatı ve Tarihi ile ilgilenen araştırmacılar zaman içinde Kula yöresi halıları ile ilgili birçok araştırmalar yapmışlardır. Günümüzde el halısı üretiminin neredeyse tamamen durduğu düşünüldüğünde çoğu kaynaktaki bilgilerin yeniden üretim açısından yetersiz olduğu görülmektedir. Bu düşünceler ile belgeleme çalışması yapılan 18. yüzyıl Kula “Sarı Sulu” halısının, daha önce üzerinde fazla belgeleme çalışması yapılmamış ve koleksiyon parçası olan bir örnek olması nedeniyle akademik katkı yapması amaçlanmıştır. Bu çalışmadaki bilgiler, koruma uygulamalarının temelini oluşturan belgeme çalışmasında olması gerektiği gibi “Halı Kimlik Bilgileri ve Bulunduğu Yer” ile “Halının Sanatsal Özellikleri ve Restitüsyon Çalışması” olarak iki ana başlığın altında toplanmış ve çalışmada yerinde gözlem ve analiz ile literatür araştırma yöntemleri kullanılmıştır.