Tehching Hsieh’in Yaşam Performansları: Eylemsizlik ve Görünmezlik Sanatı

Özet

1970’li yıllarda performans sanatına yönelen Tehching Hsieh, 1978-1986 yılları arasında, bir yıllık sürelerde gerçekleşen beş performansa imza atmıştır. Kamusal alan ve özel alanı sorguladığı bu performanslarıyla sanat ve yaşam arasındaki sınırı tamamen yok etmiştir. 1960 sonrası sanatının ana sorunsallarından biri haline gelen “sınır” kavramı, sanat ve hayat arasındaki mesafelerin zaman zaman daralmasına sebep olsa da Hsieh'in işleri kadar doğrudan ve “içerden” ele alınmamıştır. Kendisi de bir mülteci olan sanatçının uzun zaman aralıklarında gerçekleşen sanat eylemlerinin her biri, özel ortam ve koşullar gerektirmiştir. Dayanıklılık sanatı veya süresel sanat ismi verilen performans sanatının bu alanında diğer sanatçıların aksine şiddet veya bedensel acıyı değil pasifize edilmiş yaşam parçalarını sunmuştur. Sanatçının performanslarında da odaklanma ve disiplin önemli bir koşul olmasına rağmen beden, edilgen bir nesne olarak sunulmamıştır. Bir mültecinin sınırlardaki hayat akışı, esere dönüşmüştür. Dolayısıyla sanatçı sanat ve yaşam arasındaki sınır kavramını tersten okumuştur. Sanat yaşamı değil yaşam, sanatı ikame etmiştir. Beşinci ve son bir yıllık performansında sanatsal bir perhize girmiştir. Sanat yapmayarak, sanat hakkında düşünmeyerek, okumayarak ya da yazmayarak sanat yapmıştır. Özel ve kamusal alanlarda gerçekleştirdiği bir yıllık performanslarından sonra "On Üç Yıllık Plan" ismiyle 13 yıl süren sanatsal bir eylemsizlik önermiştir. Bu kez eylemsizlik kendine değil, izleyiciye yöneliktir. Sanat yapmış ancak sergilememiştir.