İlkokul 4.Sınıf Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanım Düzeyleri İle Okuma Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7497192Anahtar Kelimeler:
Problemli internet, okuma motivasyonu, bağımlılıkÖzet
ÖZET
İnternet ve teknolojinin sık kullanımının her yaş grubundan insanı olumsuz yönde etkilediği bilinen bir gerçektir. Modern hayatın bir yansıması olan bu durum ileri düzeyde seyretmesi halinde internet bağımlılığı ya da problemli internet kullanımı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda problemli internet kullanımının, gündelik yaşamda internetin olması gerekenden fazla ve abartılı kullanılması olarak tanımlayabiliriz. Daha çok gençleri ve çocukları hedef alan problemli internet kullanımı, eğitim sürecindeki dijitalleşme adımlarına paralel olarak etkisi ve yaygınlığı her geçen gün artmaktadır. Teknolojinin hayatın içinde belirleyici rolü her türlü bilginin birincil ve temel kaynağı olan kitap ve okuma alışkanlığı üzerinde de olumsuz etki yaptığı araştırmalarla ortaya konmaktadır. Dil ve zihinsel becerilerin gelişiminde etkili olan okuma alışkanlığının eğitimin her tür ve kademesindeki öğrencilere kazandırılması büyük önem taşımaktadır. Ancak okuma aktivitesinin alışkanlık haline gelebilmesi okuma motivasyonunun yeterli düzeyde olmasıyla mümkündür. Okuma motivasyonu ise okumaya yönelik ilgi, heves, merak şeklindeki duyuşsal süreçleri ifade eden bir kavramdır. Bu araştırmanın temel amacı da ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin problemli internet kullanımı ile okuma motivasyonu arasındaki ilişkiyi ortaya koymak olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusuna çalışma nicel araştırma modellerinden olan ilişkisel tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma evrenini 2020/2021 eğitim öğretim yılında Kocaeli il merkezinde öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem ise seçili evren içindeki 18 ilkokuldan 317 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi seçkisiz random yoluyla belirlenmiştir. Araştırmaya ilişkin veriler İnternet Bağımlılığı ve Okuma Motivasyonu ölçekleri ile elde edilmiştir. Araştırma sonucuna göre ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin düşük buna karşın okuma motivasyon düzeylerinin ise yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan problemli internet kullanım düzeyleri ile okuma motivasyon düzeyleri arasında da istatistiksel açıdan bir ilişkinin olmadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Problemli internet, okuma motivasyonu, bağımlılık
İndirmeler
Referanslar
Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin Televizyon İzlemeleri ve Bilgisayar Kullanmalarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1): 3-28.
Altıntaş, S., ve Öztabak, M. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanımları ile Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama [Journal of Education and Humanities: Theory and Practice], 7 (13): 109-128.
Arıcı, A. F. (2008). Okumayı Niye Sevmiyoruz? Üniversite Öğrencileri ile Mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10): 91-100.
Arnas, Y. A. (2005). 3-18 Yaş Grubu Çocuk ve Gençlerin İnteraktif İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 59–66.
Baker, T., ve Wigfield, A. (1999). Dimensions of Children’s Motivation for Reading and Their Relations to Reading Activity and Reading Achievement. Reading Research Quarterly, 34: 2- 29.
Beard, K. W. ve Wolf, E. M. (2001). Modification in the Proposed Diagnostic Criteria for Internet Addiction. Cyberpsychology and Behavior, 4 (3): 377-383.
Beentjes, J. W. H. ve Voort, T. H. A. (1988). Television’s Impact on Children’s Reading Skills: A Review of Research. Reading Research Quarterly, (23): 389- 413.
Bircan, İ. ve Tekin, M. (1989). Türkiye’de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu ve Çözüm Yolları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1): 393-410
Birkets, S. (2004). The truth about reading. School Library Journal, (11): 50-51.
Brant, M. (2003). Log on and Learn. Newsweek, 25 Ağustos-1 Eylül:52-55.
Büyükaslan, A. ve Kırık, A. M., (2013). Sosyal Medya Araştırmaları 1: “Sosyalleşen Birey”. İstanbul: Çizgi Kitabevi
Caplan, S. E. (2002). Problematic Internet Use and Psychosocial Well-Being: Development of a Theory-Based Cognitive-Behavioral Measurement Instrument. Computer in Human Behavior, 18 (5): 553-575.
Caplan, S. E. (2003). Preference for Online Social İnteraction: A Theory of Problematic Internet Use and Psychosocial Wellbeing. Communication Research, 30 (6): 625-648.
Çeçen, M. A. ve Deniz, E. (2015). Lise Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları:Diyarbakır ili örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30): 193-212.
Demirer, V., Yıldız, D. Ç., ve Sünbül, A. M. (2011). The Relationship Between Primary School Students' Computer-İnternet Usage and Reading Habits: Sample of Konya. Elementary Education Online, 10 (3): 1028-1036.
Doğan, A. (2013). İnternet Bağımlılığı Yaygınlığı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Durualp, E.; Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). 6-8. Sınıftaki Öğrencilerin Okumaya İlişkin Tutumlarının İnternet ve Kitap Okuma Alışkanlıkları Açısından İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2(1): 115-132.
Dündar, H. ve Akyol, H. (2014). Okuma ve Anlama Problemlerinin Tespiti ve Giderilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması. Eğitim ve Bilim, 39 (171):361-377.
Edmunds, K. M., Bauserman, K. L. (2006). What Teachers Can Learn About Reading Motivation Through Conversations With Children. International Reading Association, 59 (5): 414–424.
Eldeliklioğlu, J. (2008). Ergenlerin Zaman Yönetimi Becerilerinin Kaygı, Yaş ve Cinsiyet Değişkenleri Açısından İncelenmesi. Elementary Education Online (e-dergi),2008(3): http://ilkogretim-online.org.tr, (02.05.2022).
Estes, P.C.(2016). Kurtlarla Koşan Kadınlar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Goldberg, I., (1996). Internet Addiction. Electronic Message Posted to Research Discussion List.
Gökçearslan, Ş. ve Günbatar, S. M. (2012).“Ortaöğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı”, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama Dergisi, 2(2): 10-24.
Guthrie, J.T. and Wigfield, A., (2000). Engagement and Motivation in Reading. in Handbook of Reading Research, (3):403-422. Kamil, M. L., Mosenthal, P. B., Pearson, P. D. and Barr, R. (Editors). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Gültekin, M. ve Aydemir, H. (2021). İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi (Adıyaman ili örneği). JRES, 8(1): 103-121.
Günlü, A. (2016). Ergenlerde İnternet ve Problemli İnternet Kullanım Davranışının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Günüç, S., ve Kayri, M. ( 2010). Türkiye’ de İnternet Bağımlılık Profili ve İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik- Güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Fakültesi Dergisi, (39): 220-232.
Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2008).Yıllık Rapor. Dijital Oyunlar ve Çocuklar Üzerindeki Etkileri. https://silo.tips/download/djtal-oyunlar-ve-ocuklar-zerndek-etkler adresinden edinilmiştir.
Gürcan, H. İ. (1996). Okuma Alışkanlığı ile Kitap Yayımcılığının Kültürel İletişim ve Teknolojisine Bağlı Sorunları Karşısında Türkiye Koşulları Temelinde Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi [Scientific Research Methods]. Ankara: Nobel Yayınları.
Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Katrancı, M. (2015). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okuma Motivasyonlarının İncelenmesi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2): 49-62.
Kırtay, O. (2020). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Teknoloji-Kütüphane Kullanımı ve Okuma Alışkanlığı Üzerine Bir Araştırma: Gaziantep ili Şahinbey ilçesi örneği. Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, (14): 105–133.
Kurnaz, H. ve Yıldız, N. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Motivasyonlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(3): 53- 70.
Lieberman, D. A. (1986). Reading, Television and Computers: Children’s Patterns of Media Use and Academic Achievement, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Stanford University, USA.
Linebarger, D. L., ve Piotrowski, J. T. (2009). TV as Storyteller: How Exposure to Television Narratives İmpacts at–risk Preschoolers’ Story Knowledge and Narrative Skills. British Journal of Developmental Psychology, 27(1): 47–69.
Morahan, M. J. ve Schumacher, P. (2000). Incidence and Correlates of Pathological Internet Use Among College Students. Computer-Human Behaviour, 16 (1): 13-29.
Mut, G.(2021). Ortaokul 8.Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığının Oluşmasında Etkili Olan Faktörlere İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Nichols, R. A. & Nicki, R. (2004). Development of Psychometrically Sound İnternet Addiction Scale: A Preliminary Step. Psychology of Addictive Behaviors, 18(4): 381-384.
Özen, F. (2001). Türkiye’de Okuma Alışkanlığı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Öztabak, M. (2018). Problemli İnternet Kullanımı Olan Ergenlerin İnternet Kullanımına İlişkin Duygu ve Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches,8 (15):1022-1055.
Sağıroğlu , N. (2015). İlkokul ve Ortaokul Öğrencilerinin Günlük İnternet Kullanım Sürelerinin Okul Başarılarıyla İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sanders, C. E., Field, T. M., Diego, M. ve Kaplan, M. (2000). The Relationship of Internet Use to Depression and Social Isolation Among Adolescents. Adolescence, 35(138): 237-242.
Scherer, K. (1997). College Life On-line: Healthy and Unhealthy Internet Use. Journal of College Student Development, 38 (6): 655-665.
Schiefele, U., Schaffner, E., Möller, J., ve Wigfield, A. (2012). Dimensions of Reading Motivation ve Their Relation to Reading Behavior ve Competence. Reading Research Quarterly, 47(4): 427-463.
Serarslan, H. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Düzeyleri ile Türkçe Dersine Karşı Tutumları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Şenormancı, Ö., Konkan, R., ve Sungur, M. Z. (2010). İnternet Bağımlılığı ve Bilişsel Davranışçı Terapisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, (11): 261-268.
Tuncer, A., ve Yalçın, S. (1999). Multimedia and Children in Turkey. Journal of the American Academy of Pediatrics, (41): 27–34.
Wang, J. H., ve Guthire, T. J. (2004). Modeling The Effect of İntrinsic Motivation, Extrinsic Motivation, Amount of Reading, and Past Reading Achievement on Text Comprehension Between U.S. and Chinese Students. Reading Research Quarterly, 39 (2): 162-186.
Wigfield, A., ve Guthrie, J. T. (1997). Relations of Children’s Motivation for Reading to the Amount ve Breadth of Their Reading. Journal of Educational Psychology, 89: 420-432.
Yıldız, M. ve Aktaş, N. (2015). Okuma Motivasyonu ve Okumaya Adanmışlık Ölçeği: Türkçeye Uyarlama Çalışması. Journal of Human Sciences, 12(2): 1349-1365.
Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama, Okuma Motivasyonu ve Okuma Alışkanlıkları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldız, M., ve Akyol, H. (2011). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama, Okuma Motivasyonu ve Okuma Alışkanlıkları Arasındaki İlişki. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 31(3): 793-815.
Yıldız, M. (2013). Okuma Motivasyonu, Akıcı Okuma ve Okuduğunu Anlamanın Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarındaki Rolü. Electronic Turkish Studies, 8(4): 1461-1478.
Young, K. S. (1996). Internet Addiction the Emergence of a New Clinical Disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3): 237-244.
Young, K. S. ve Rogers, R. C. (1998). The Relationship Between Depression and Internet Addiction. CyberPsychology & Behavior, 1(1): 25-28.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 EUROASIA JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 