Yay (Sagittarius) Takımyıldızının Mitolojik Öyküsü

Özet

Gökyüzünün bölündüğü seksen sekiz alandan her biri, takımyıldız olarak bilinir. Bunun yanında takımyıldız deyince, dünyadan bakıldığında, birbirleriyle ilgiliymiş gibi görünen lakin aslında birbirlerinden farklı uzaklıklarda olan yıldız toplulukları akla gelir. Eski gökbilimciler, takımyıldızların izdüşümlerinin oluşturdukları şekilleri, mitlere konu olan kahraman ve hayvanlara benzetmişlerdi. Eski Yunanlı ve Romalı astronomlar da takımyıldızları adlandırırken, mitlerden ilham almışlardı.

Bu takımyıldızlardan biri de Zodyak Takımyıldızları (Zodyak Burçlar Kuşağı) olarak isimlendirilen ve güneşin ekliptik düzlemine denk gelen on iki yıldız arasında yer alan Yay’dır (Sagittarius ya da Kheiron). Kentaurlar’ın (at adamlar) en bilgesi olan Kheiron, Pelion Dağı’nda yaşarmış. Apollon ve Artemis’in gözetiminde avcılık, hekimlik, müzik, savaş ve biliciliği öğrenen Kheiron’un, Phthia kralı Peleus ile olan dostluğu da dillere destan olmuş. Yiğidi, diğer at adamların elinden kurtaran Kheiron ona –bir ölümlüyle evlenmeye yazgılı olan- Thetis’e nasıl sahip olacağını da açıklamış. Argo Gemicileri arasında çok sayıda dostu olan Kheiron’un ölümü, dostu Herakles’in elinden olmuş. Herakles’in zehirli oklarından birinin saplandığı at adam, aldığı yaranın iyileşmeyeceğini fark ederek, ölümsüzlüğünü, Prometheus’a bağışlamış. Ardından Zeus tarafından gökteki yıldızlar arasına yerleştirilmiş.

Bizim bu çalışmadaki gayemiz, günümüzde “Sagittarius” olarak bilinen Yay Takımyıldızı’na ismini veren Kheiron’un söylencesini, Eski Yunan ve Roma yazınından günümüze kalan örnekler ışığında irdelemektir.