GERÇEKLİK ALGISINI BOZMAYA YÖNELİK TEHLİKELİ BİR PSİKOLOJİK İSTİSMAR BİÇİMİ: GASLIGHTING

Özet

Gaslighting terimi, Patrick Hamilton’un, 1940’ta sahnelenen, ‘Gas Light’ adlı oyunundan gelmektedir. Oyunda, manipülatif bir koca, karısının kendi gerçeğini sorgulamasını sağlayarak onu deliliğin eşiğine götürmektedir. Oyunun 1944 film uyarlamasından sonra bu terim, bir kişiyi bir takım psikolojik teknikler aracılığıyla kendi akıl sağlığını sorgulamaya götürecek biçimde manipüle etmek anlamında sıklıkla kullanılmış ve literatürde kendine geniş yer bulmuştur. Gaslighting, somut bir taciz eylemi içermediği gibi kanıtlanacak bir delil de sunmaz. Ayrıca mağdurların kendileriyle ilgili şüphe duymalarına yol açtığından varlığına ilişkin bir belirti de vermez. Gaslighting, hem bu yönüyle hemen müdahale edilemediği için hem de uzun süren etkileri nedeniyle fiziksel şiddetten daha tehlikeli olabilir. İkili ilişkilerde sıklıkla olmak üzere, okulda ya da işyerinde de ortaya çıkabilen bu istismar türünün sonuçları son derece yıkıcı olabildiğinden mağdurları koruyacak müdahale yöntemleri oluşturmak büyük önem taşımaktadır. Bu derlemenin amacı, sinsi işleyişi nedeniyle tanınmasında güçlük çekilen bir duygusal istismar biçimi olan gaslighting hakkında bilgi sahibi olmayı sağlamak ve istismarcıdan korunmak konusunda özellikle kadınlara farkındalık kazandırmaktır.