SİİRT YÖRESEL YEME İÇME KÜLTÜRÜNÜN ALTERNATİF TURİZM POTANSİYELİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Özet

Dünyada değişen sosyo-ekonomik koşullar, turizm sektöründen olan talep ve beklentileri de değiştirdi. Bu nedenle, 1980’den itibaren hızlı bir gelişim gösteren, alternatif turizm faaliyetleri ortaya çıktı. Bu faaliyetler öncelikle turizmin iyi geliştiği alanlarda, mevcut turizm altyapısını kullanarak, turizmi yıl geneline yaymak için kullanıldı. Alternatif turizm faaliyetleri zaman içinde, önceden turizmle tanışmamış alanların turizme kazandırılması için büyük fırsatlara dönüştü. Türkiye, alternatif turizm kaynakları açısından değerlendirilebilecek sayısız coğrafi mekâna, kültürel ve sosyal peyzaja sahiptir. Türkiye’nin hemen her şehrinin kendine has yeme-içme kültürü de alternatif turizm faaliyetlerinden olan “gastronomi turizmi” için büyük potansiyel ortaya çıkarmıştır. Ancak bu potansiyelin henüz yeterince değerlendirildiği söylenemez. Araştırma sahası, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Dicle Bölümü’nde yer alır. Tarih boyunca pek çok kültüre ev sahipliği yapan Siirt’te, yeme içme kültürü oldukça çeşitlidir. Yerleşmenin doğal coğrafi özellikleri ve beşerî dokusu, bu kültürün ortaya çıkmasında etkilidir. Türk, Arap, Kürt ve Ermeni kültürleri, Siirt’in geleneksel yeme içme kültürünü şekillendiren paydaşlardır. Büryan, Severkitel, Kitel gibi malzeme ve geleneksel yemeklerin varlığı, kültürel mozaiği ispatlar niteliktedir. Siirt’te geleneksel yemeklerin hazırlanmasında ritüelleşen bazı davranışlar vardır. Özellikle emek yoğun yöresel yemeklerin yapımında, Anadolu’nun çoğu yerinde yok olmaya yüz tutan, “imece” davranışlar mevcuttur. Yörenin yeme içme kültürü, yerel mimarinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Özellikle “Cas evleri”nde, yeme içme kültürü için düzenlenmiş fonksiyonel mekanlar bulunmaktadır. Araştırma sahasında, yeme içme kültürünün gelişmişliği, kentin ticari hayatında da gözlenir. Özellikle “büryancı” olarak ifade edilen mekanların fazlalığı, bunun kanıtı olarak gösterilebilir. Diğer yöresel yemekleri yapan işyerlerinin sayısında da son yıllarda artış olmuştur. Bu durumun daha da yaygınlaşması Siirt’in, Güneydoğu Anadolu Bölgesine yönelik gastronomi turlarının güzergahlarında yer alması ile mümkün olacaktır.