SANATLARARASILIK KAVRAMI DOĞRULTUSUNDA RESİM- ŞİİR İLİŞKİSİNDE İLHAN BERK “ŞEKER AHMET PAŞA/ TALİM YAPAN ERLER”

Özet

Bu çalışmada; Şeker Ahmet Paşa’nın “Talim Yapan Erler” tablosu ve aynı ismi taşıyan İlhan Berk İmzalı “Şeker Ahmet Paşa/Talim Yapan Erler” isimli şiiri konu olarak seçilmiş sanatlararasılık yöntemiyle resim-şiir ilişkisi incelenmiştir. Postmodern şiir yapısı ve içeriği ile resim arasındaki bağ bu çalışmanın omurgasını oluşturmuştur. Bu bağlamda ele alınan modern ve postmodern sanatın beslediği kaynakları, bu iki sanatın kendi özel alanlarının dışına çıkmadan incelemek amaçlanmış ve özel alanlarına dikkat ederken ortak kavramları ve imgeleri bir araya getirilmiştir. Araştırma nitel yaklaşım temelinde içerik analizi yöntemiyle yürütülmüştür. Ayrıca araştırmada “Talim Yapan Erler” tablosu görsel okuma yöntemiyle okunmuş ve “Şeker Ahmet Paşa/Talim Yapan Erler” başlıklı şiiri içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Sanat tarihi boyunca içli dışlı olan resim-şiir ilişkisinde ekfrasis ele alınmış ve bu doğrultuda iki eserin araştırması yapılmıştır. Çalışmada ekfrasis açıklanmış ve sanatlararasılıkta kendine nasıl bir yer bulduğu açıklanmıştır. Berk, şiirde biçimsellik sayesinde eseri görünür kılan aynı zamanda da harflerle yapılan bir replika sunmuştur. Şeker Ahmet Paşa’nın tablosuna bakarak resmin kontörlerini belirlemiş ve bu hat doğrultusunda şiirini yazmıştır. Böylelikle şiirin içeriği resmi anlatmasının dışında eser şekil bakımından da kompozisyona dahil edilmiştir. Ayrıca Berk bu eseri kendine mal ederken şiirin isminde ressamın ismine yer vererek Şeker Ahmet Paşa’yı vurgulamıştır. Şair, şiirin resme çerçeve olduğu bu sanatlararası eserde, sanki resme hizmet etmeyi ve onun reklamını yapmayı misyon edinmiştir. Literatüre katkı sağlayacağı düşünülen bu çalışma ile ekfrasis ve kendine mal etme yöntemlerinin bir arada kullanıldığı farklı bir örnek teşkil edeceği ön görülmüştür.