N-GRAM KULLANILARAK HAMMADDE ARZ-TALEP İLİŞKİSİNİN ANALİZİ: KROM MADENİ ÖRNEĞİ

Özet

Madenlerin stratejik önemine binaen kriz zamanlarında hammaddelerin arz-talebi önemli bir konuma gelmiştir. Bu ilişkide hammaddenin tipi zamandan zamana değişiklik göstermiştir. Sanayi devriminden sonra, bazı hammaddeler, özellikle ağır sanayi ve savunma sanayiinde, coğrafi konumları ve sahip olunan rezervleri nedeniyle önem olmuştur. Bazı durumlarda, bu madenlerin arz güvenliği gibi konular ciddi güvenlik konularına sebep olmuştur ve hatta bazı ülkelerin milli bekalarını dahi tehdit etmiştir. Bugün özellikle enerji hammaddeleri böyle bir misyonu yüklenmektedir ki, özellikle Endüstri Devriminden sonra, endüstriyel hammaddeler iki büyük dünya savaşında ve soğuk savaş döneminde önemli olmuştur. Bu hammaddelerden biri de krom madenidir. Bu çalışmada 18. yüzyılda keşfinden sonra önemli hammaddelerden biri olan krom madenin N-gram analizi gerçekleştirilmiş ve önemli siyasi olaylarla ilişkisi irdelenmiştir. Google tarafından sağlanan arayüz yardımıyla yaklaşık son yüz elli yılın analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz Google veri tabanında bulunan kitaplar üzerinde 1850-2018 yılları arasını içine alan dönemi kapsayacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Analizde yumuşatma faktörü 3 olarak seçilmiş, dönemin geçerli dillerinden olan İngilizce, Almanca, Rusça, İtalyanca ve Fransızca dillerinde analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda, seçilen anahtar kelimelerin iki büyük dünya savaşında kullanım sıklığının dönemin siyasi olayları ile de ilişkili olarak, özellikle de hammaddenin önemli bir faktör olduğu dönemde yükseldiği gözlenmiştir. Savunma sanayiinde önemli bir yere sahip olan ve çelik sanayiinde ve zırhı madde üretiminde önemli bir kullanıma sahip hammadde olan krom ilgili dönemlerde dikkat çekici bir kullanım sıklığına ulaştığı görülmüştür. II. Dünya Savaşı sonrasındaki önemli siyasi-askeri olaylarına karşılık gelen dönemler için de N-gram analizinin kayda değer sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Tüm veriler birlikte değerlendirildiğinde, N-gram analizi ile hammadde arz-talep ilişkisinin araştırılabileceği sonucuna varılmıştır.