Metinler Arası Yankılar: James Joyce'un Kısa Hikayelerinde Metinlerarasılık ve Çeviri Sorunları

Özet

Bu makale, metinlerarasılık kavramını ve onun edebi çevirideki karmaşık ve önemli rolünü kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Metinlerarasılık, yazarların klasik edebiyat, dini metinler, tarihi olaylar, folklorik unsurlar ve kültürel gelenekler gibi çeşitli kaynaklara atıfta bulunarak çok katmanlı ve sembolik anlamlar oluşturmak için kullandıkları temel edebi stratejilerden biridir. Bu tür referanslar, okuyucunun metni tek başına değil, daha geniş bir metinlerarası ve kültürel bağlam içinde yorumlamasını sağlar. Makalede, metinlerarasılığın teorik temelleri, edebiyat çalışmaları ve beşeri bilimler içindeki evrimi ve açık, örtük, kasıtlı, kasıtsız ve dönüştürücü türler de dahil olmak üzere başlıca biçimleri sunulmaktadır.

Aşağıdaki çalışma, metinlerarasılığın edebi çeviri için oluşturduğu anlamsal ve üslupsal zorlukları ve bunları ele almak için kullanılan stratejik yaklaşımları ele almaktadır. Araştırmanın özü, 20. yüzyıl dünya edebiyatının önde gelen isimlerinden James Joyce'un ünlü kısa öykü derlemesi "Dubliners"daki metinlerarası unsurların çevirisine odaklanmaktadır. Çalışma özellikle Alisa Nicat ve Ramiz Abbaslı'nın Azerbaycanca çevirilerini analiz edip karşılaştırarak, metinlerarası referansların nasıl korunduğunu ve hangi çeviri stratejilerinin benimsendiğini incelemektedir.

Bulgular, çevirmenlerin öncelikli olarak eşdeğerlik, uyarlama ve açıklama temelli stratejiler kullandığını göstermektedir. Ancak bazı durumlarda metinlerarası referanslar ya tamamen göz ardı edilmiş ya da yalnızca yüzeysel, sözcüksel bir düzeyde sunulmuştur. Genel olarak makale, metinlerarasılığın edebi çeviride kaynak metnin anlamsal derinliğini, üslup nüanslarını ve estetik bütünlüğünü korumada önemli bir rol oynadığını vurgulamaktadır.