OYUN MASALARI VE OYUNCU OTURMA ELEMANLARININ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN İNCELENMESİ

Turgut Kalay; Çağrı Yalçın; İ. Emre Kavut; Elif Özdoğlar

doi:10.5281/zenodo.7757453

Yazarlar

Dördüncü Yazar Kütahya Dumlupınar Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-8532-1203
Birinci Yazar Kütahya Dumlupınar Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-8408-9190
İkinci Yazar Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi https://orcid.org/0000-0003-2672-4122
Üçüncü Yazar Kütahya Dumlupınar Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-9997-9487

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7757453

Anahtar Kelimeler:

İç Mekan, Masa Oyunları, Oyun Masaları, Oyuncu Koltukları, Oyun Mobilyaları

Özet

Bu araştırmanın amacı, insanoğlunun yüzyıllardır sosyal ihtiyaçları arasında önemli yer tutan çok kişili (multiplayer) masa/masaüstü oyunlarının (board games) ve onlar için tasarlanan oyun masalarının, oyuncu oturma elemanlarının ve mobilya setlerinin tarihsel gelişim sürecini analiz etmek ve kullanım biçimlerini irdelemektir. Çalışmada nitel metotlardan yararlanılarak, doküman analizi kapsamında örnekler üzerinden inceleme ve literatür çalışması yapılmıştır. Seçilen örnekler ise kolaylıkla bulunabileni örnekleme yöntemiyle tercih edilmiştir. Buna ek olarak konuyla ilgili duvar resimleri, çanak ve çömleklere işlenen görseller, tablolar, müzelerde sergilenen oyunlar, oyun masaları, oyuncu oturma elemanları ve mobilya setleri; estetik, esneklik gibi iç mekan tasarımı gereksinimleri ile antropometri, ergonomi gibi yardımcı bilimler ile açısından incelenmiş ve yorumlanmaya çalışılmıştır.

Oyunlar arasında en geniş hedef kitleye hitap edenler masa oyunlarıdır. Antik Çağ’da yerel kültürlere ait ve bugün popülaritesini yitirmiş senet, mehen, latrunculi, hnefatafl gibi oyunlar, evrensel kültüre uyum sağlamış ve fenomen haline gelmiş satranç, go, domino, mancala gibi oyunlar, teknoloji çağının getirisi olan bilgisayar ve konsol oyunları ve yeni nesil metaverse oyunların tamamı tasarımla ve iç mekanla etkileşime girmiştir. Oyun tarihi teknoloji ve sosyal değişimler doğrultusunda devinim halinde olmuştur. Masa oyunları; sosyal statü sembolü niteliği, stratejik becerileri geliştirme vasfı, antik çağda inançla bağ kuran ritüellik tarafı, rekabet arzusunu güdümleyen yanı, sosyalleşme yönü ile yüzyıllarca insanlar tarafından rağbet görmüştür ve halen tercih edilmektedir. Yeni binyılda ise pandeminin etkileri, teknolojinin hızlı ilerleyişi ve firmalar arasındaki rekabet ile ürün ve malzeme çeşitliliği arttırmış, modern oyunlar ve oyun setleri oluşmuş, iç mekan tasarımı literatürüne oyuncu koltuğu, e-spor salonu gibi terimler eklenmiş ve iç mekanla oyunların etkileşimi artmıştır. Kullanıcı-ürün ilişkisinde ergonomi, antropometri, estetik, esneklik, özelleşmiş detay tasarımları aranır hale gelmiştir. Masa oyunlarından bazıları evrensel kültür ve tasarım nesnesine dönüşmüştür. Bilgisayar ve konsol oyunlarında şiddet temasının güçlenmesi de iç mimara yeni sorumluluklar yüklemektedir. Oyun setleri beş bin yıllık bir geçmişe sahip olduğu ve değerini halen koruduğu için sonuç olarak bu ürünlerin tarihsel süreçlerinin derlenmesi ve iç mekan tasarımı ve kullanıcı-ürün ilişkisi bağlamında incelenmesi önem taşımaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Ashton, J. C. (2010). Linnaeus’s Game of Tablut and Its Relationship to the Ancient Viking Game Hnefatafl. The Heroic Age: A Journal of Early Medieval Northwestern Europe, 13, 1526-1867.

Averbakh, Y. (2012). A History of Chess: From Chaturanga to the Present Day. USA: Russell Enterprises, Inc.

Bartolucci, M. (2004) Karim Rashid. USA: Chronicle Books.

Bikić, V. & Vuković, J. (2010). Board Games Reconsidered: Mancala in the Balkans. Etnoantropološki Problemi/Issues In Ethnology And Anthropology, 5(1): 183-209.

Blake, F. (2001). Essential Charles Rennie Mackintosh. UK: Parragon Publications.

Charles, J. M. (1979). Technocentric Ideology in Physical Education. Quest, 31(2): 277-284.

Çifçi, M. K. (2010). Eski Mısır Dininde Tanrı ve Öte Dünya İnancı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya

Creswell, J. W. (2012). Educational Research Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research (4th ed.). MA Pearson, Boston.

David, F. N. (1955). Studies in The History of Probability and Statistics I. Dicing and Gaming (A Note On The History Of Probability). Biometrika, 42(1/2): 1-15.

Depaulis, T. (2020). Board Games Before Ur?. Board Game Studies Journal, 14(1): 127-144.

Georgiev, D. (2023). 13 Board Game Statistics-All You Need to Know in 2023. https://techjury.net/blog/board-game-statistics/#gref (Erişim tarihi: 03.02.2023)

Glazer, E. K. & Štruklec, D. (2013). Board Games As A Reflection of Ancient Near Eastern Society. Histria Antiqua, 22: 53-61.

Hingston, P. (2007). Evolving Players for An Ancient Game: Hnefatafl. Proceedings of the 2007 IEEE Symposium on Computational Intelligence and Games. (pp. 168-174). IEEE.

Hirschfeld, Y. & Cohen-Arazi, E. (2000). Ramat Hanadiv Excavations. Jerusalem: Israel Exploration Society.

López, R. & Soltis, A. (2020). The Art of the Game of Chess. Washington, DC: Catholic University of America Press.

Maisels, C. K. (2005). The Near East: Archaeology in the ‘Cradle of Civilization’. London: Routledge.

Pennick, N. (1987). Indian Board Games, Pavements & Labyrinths. Labyrinthos Archive.

Piccione, P. A. (1980). In Search of the Meaning of Senet. New York: Archaeological Institute of America.

Richmond, J. (1994). The “Ludus Latrunculorum” and “Laus Pisonis” 190-208. Museum Helveticum, 51(3): 164-179.

Rollefson, G. O. (1992). A Neolithic Game Board from ʿAin Ghazal, Jordan. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 286(1): 1-5.

Sebbane, M. (2001). Board Games From Canaan in the Early and İntermediate Bronze Ages and The Origin of The Egyptian Senet Game. Tel Aviv, 28(2): 213-230.

Shatilo, L. O. (2014). “Board Games” Assemblages from Early Agricultural Settlements in South-Eastern Europe. Праці Центру пам’яткознавства, 24: 92-107.

Smith, R. (2010). The Long History of Gaming in Military Training. Simulation & Gaming, 41(1): 6-19.

Tyldesley, J. A. & Risborough, P. (2010). Egyptian Games and Sports. England: ShirePublications 2007.

Van Binsbergen, W. (1996). Time, Space and History in African Divination and Board-Games. Ed. H.A.F. Oosterling, and D. Tiemersma, pp. 105-125. Amsterdam: Rodopi.

Van Binsbergen, W. (1997). Rethinking Africa's Contribution to Global Cultural History: Lessons From A Comparative Historical Analysis of Mankala Board-Games and Geomantic Divination. Ed. Wim van Binsbergen Black Athena: Ten Years After, 219-251.

Wolf, M. J. (2008). The Video Game Explosion: A History From PONG to Playstation and Beyond. USA: Greenwood Publishing Group, Inc.

İnternet Kaynakları

url-1: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1928-1009-378 (Erişim tarihi: 18.10.2022)

url-2: https://www.ancientgames.org/ludus-latrunculorum-latrunculi/ (Erişim tarihi: 20.10.2022)

url-3: https://philamuseum.org/collection/object/126672 (Erişim tarihi: 24.10.2022)

url-4: https://www.evetech.co.za/dxracer-formula-series-f08-n-gaming-chair-black-red/best-deal/9478.aspx (Erişim tarihi: 24.10.2022)

url-5: https://fineartamerica.com/featured/steve-mcqueen-bucket-seat-patent-art-1971-ian-monk.html (Erişim tarihi: 10.11.2022)

url-6: https://www.isfe.eu/wp-content/uploads/2021/10/2021-ISFE-EGDF-Key-Facts-European-video-games-sector-FINAL.pdf (Erişim tarihi: 25.11.2022)

url-7: https://www.brooklynmuseum.org/opencollection/objects/3536 (Erişim tarihi: 15.12.2022)

url-8: https://otagomuseum.nz/athome/how-to-play-mehen (Erişim tarihi: 05.01.2023)

url-9: https://en.wikipedia.org/wiki/Hounds_and_jackals (Erişim tarihi: 10.01.2023)

url-10: https://www.metmuseum.org/blogs/metkids/2016/ancient-egypt-game (Erişim tarihi: 16.01.2022)