BİLECİK KENTİ KÜLTÜREL PEYZAJ DEĞERLERİNİN İRDELENMESİ

Özet

Ülkenin önemli ticaret ve sanayi merkezlerinden İstanbul, Bursa, İzmit, Eskişehir ve Ankara gibi illere ulaşım açısından yakın olan ve dört farklı coğrafik alanın kesişim noktasında yer alan; ancak yeterince tanınmayan, yakın bir zamana kadar ekonomik açıdan yeterli gelişim gösterememiş olan Bilecik, Sakarya Irmağı’nın kolu olan Karasu vadisinde, orta yükseltideki tepeler arasında konumlanmaktadır. Yüz ölçümü ve nüfus oranı açısından değerlendirildiğinde en küçük şehirlerden biri olan Bilecik, sahip olduğu stratejik konumu nedeni ile tarihte pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış, Osmanlı Devleti’nin kurulmasında merkez görevi görmüş ve Kurtuluş Savaşı'nda verdiği mücadeleler, kazanılan zaferler ile Cumhuriyetin kuruluşunda da önemli bir rol oynamıştır. Bu sebeplerden ötürü il sınırları içinde çok sayıda kültürel, arkeolojik ve tarihi eser bulunmaktadır. Kültürel peyzaj Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “kültürel ve doğal kaynakları ve bu bağlamda yaban hayatı ve evcil hayvanları içeren, tarihi bir olay ve bir etkinlikle birlikte olan ya da çeşitli kültürel ve estetik değerler sergileyen coğrafi alanlar” olarak tanımlanmaktadır. Bu alanlarda doğa ve insan eliyle oluşturulmuş öğelerin uyum içinde olması; tarihi, estetik, etnolojik ve antropolojik olarak değer taşımaları; o bölgedeki hakim doğa unsurlarını, arazi kullanım biçimlerini ve geleneksel yaşamın sürdürüldüğüdokuları bölge adına temsil edebilmeleri aranan diğer nitelikler arasındadır. Ancak, bir alanın “kültürel peyzaj” alanı niteliği kazanması için doğa/insan birlikteliğinin süreç içerisinde önemli ürünler vermesi ve bu ürünlerin uyum içinde olması gerekmektedir (Yener, 2015). Kültürel peyzaj, yerel halkın içinde yaşadığı bölgenin geçmiş ve yaşayan geleneklerini barındırması bakımından önem taşımaktadır (UNESCO, 1998). Kültürel peyzaj öğeleri bulunduğu alandaki en önemli turistik ürün olarak turizmin gelişmesini sağlarken, yerel halk da bu gelişimden ekonomik ve sosyal olarak etkilenmektedir (UNESCO, 1999).Bilecik kenti hem tarihi hem de kültürel açıdan çok zengin kaynaklara sahiptir. Bu araştırmanın temel amacı; kent sınırları içinde yer alan kültürel peyzaj değerlerinin belirlenmesidir. Bu bağlamda kentin tarihi, arkeolojik ve yerel mimari değerleri açısından mekansal özellikleri, rekreasyonel kullanım olanakları ve kültürel değerleri ile ilgili bilgiler değerlendirilerek, Bilecik ili için bölge haritası oluşturulmasıdır.