NAHİV ÖĞRETİMİNDE KUR’ÂN ÂYETLERİNDEN YARARLANMA YÖNTEMİ: ADED-MA‘DÛD ÖRNEĞİ

Özet

Kur’ân, kendisine indirilen peygamberin ve ilk muhatap aldığı toplumun konuştuğu dil olan Arapça bir lisan ile nazzil olmuştur. Yüce Allah, son peygambere vahiy yolu ile ilettiği ilahi mesajı aynı şekilde Kur’ân’da ifade buyurduğu gibi anlaşılsın ve ibret alınsın diye Arapça olarak indirmiştir. Kur’ân-ı Kerîm, Arapçayı son derece sağlam ve mükemmel bir şekilde kullandığı gibi bir benzerinin getirilemeyeceği noktasında bütün insanlara ve cinlere karşı meydan okumuştur. Arap dilinde kelimelerin birbiri ile olan ilişkisi ve cümle içerisindeki konumuna göre irab şekilleri değişmektedir. Kelimelerin cümle içerisindeki konumlarına göre aldıkları irab şekilleriyle ilgilenen ilim de nahiv ilmidir. Nahiv alimleri diğer pek çok gramer konusunda olduğu gibi nahiv kaidelerini örneklendirirken de Kur’ân âyetlerinden yararlanmışlardır. Zira bu anlamda Kur’an bize en sağlam ve en doğru bilgileri veren çok önemli bir referans kaynağı olmuştur. Bütün dillerde olduğu gibi Arap dilinde de sayılar oldukça önemli bir yere sahiptir. Mesajını ilk muhataplarına Arap dili ile ileten Kur’ân-ı Kerîm’de de bu dilin önemli bir kısmını oluşturan sayılara bol miktarda rastlamak mümkündür. Arap dilinin birçok gramer meselesinde dilciler arasında çeşitli ihtilaflar ve tartışmalar çıkmış olmasına rağmen sayılarla ilgili hem Kur’ân âyetlerinde hem dil alimleri arasında kayda değer bir ayrılığın olmaması son derece dikkat çekicidir. Kur’ân metnini bir gramer kitabı gibi kabul edip ondan gramer kurallarını çıkarmaya çalışmak doğru bir tutum değildir. Ancak nahiv öğretiminde bazı gramer kaidelerinin örneklendirilmesinde Kur’ân âyetlerinden yararlamak isabetli bir yaklaşım olabilir. Zira birtakım karmaşık kaide ve kuralların bir veya birkaç âyet ezberletmek suretiyle öğretilmesi, yabancı dil öğretiminde daha pratik ve daha etkili bir yöntem olabilir. Bu çalışmada, başlangıçta oldukça karmaşık gibi görünen aded ve ma‘dûd konusunu etkin bir şekilde öğretmeyi hedefleyen ve nahiv öğretiminde kolaylıkla tatbik edilebilen bir metot üzerinde durulmuştur. Söz konusu metotta sayılar konusu, Kur’ân’dan seçilen âyet örnekleriyle anlatılmıştır. Her ne kadar tüm sayılar için Kur’ân’da örnek bulunmayor olsa da en azından sayı türlerinin her biri için bir veya birkaç örnek bulunmak mümkündür. Seçilecek âyet örneklerine kıyas edilerek bütün sayılar sistemli bir şekilde öğretilebilir. Bu sayede ilk etapta oldukça karmaşık ve zor gibi görünen aded ve ma‘dûd konusunun daha kolay ve daha kalıcı bir şekilde öğretilmesi sağlanabilir.