ERKEN DÖNEM HADİS EDEBİYATINDA SÜNEN TÜRÜ ESERLER VE SÜNEN ISTILÂHININ PROBLEMLERİ

Özet

Makalemiz, erken dönem Hadis Edebiyatı’nda Sünen türü eserleri ve Hadis Usûlü eserlerinde yer alan Sünen kavramının problemlerini konu almaktadır. Hadis tarihinde Sünen adıyla pek çok eser telif edilmiştir. Telif edilen bu eserlerin bazıları Câmi‘, Musannef, Sahîh isimleriyle de kaynaklarda zikredilmiştir. Bu itibarla bazı hadis kaynaklarının Sünen olarak isimlendirilmesinde bir problem söz konusudur. Hadis literatüründe bir türün adı olan Sünen sözcüğü tarihi süreçte ıstılâhi bir anlam kazanmıştır. Mütekaddimun ve müteahhirun dönemi Hadis Usûlü eserlerinde Sünen sözcüğü ağırlıklı olarak hem Hz. Peygamber’in Sünneti/örnekliliği hem de bazı hadis eserlerinin ismi olarak kullanılmıştır. Sünen sözcüğü bu süreçte bir Hadis Usûlü ıstılâhı olarak tanımlanmamıştır. Sünen sözcüğünün kavramsallaşması oldukça geç bir dönemde gerçekleşmiş ve çağdaş dönemde pek çok Sünen tanımı yapılmıştır. Ancak yapılan Sünen tanımı ile adı Sünen olan eserlerin muhtevaları örtüşmemektedir. Bu tanımlar arasında Kettânî’nin (ö. 1345/1927) er-Risâletü’l-müstatrefe adlı eserinde yaptığı tanım kabul görmüş ve daha sonraki kaynaklarda nakledilmiştir. Kettânî yapmış olduğu tanım için eserinde herhangi bir referansa yer vermemiştir. Bu sorun nedeniyle Kettânî’nin tanımı bazı müellifler tarafından tartışılmıştır. Makalemiz, Sünen kavramı etrafında ortaya çıkan bu sorunları ele almaktadır.