İZZ B. ABDİSSELÂMA GÖRE MÜŞKİLÜ’L-HADİSİN NEDENLERİ

Özet

İzz b. Abdisselâm (d. 578-öl.660/1262) H. 7. Asrın önde gelen âlimlerinden biridir. İslam coğrafyasının doğudan Moğollar batıdan Haçlılar tarafından işgale uğradığı bir zaman diliminde yaşamıştır. Savaş ve politik çıkarlar altında ezilen halkın yanında durmuş ve böylece adı tarihe Sultânü’l-Ulema (âlimlerin şahı) ve Bai’ul-Mulûk (valileri satan) lakaplarıyla kayıt edilmiştir. Hemen hemen İslami ilimlerin her alanında (Kelâm, Ahlak, Tasavvuf, Siyer, Tefsir, Usul-i Fıkıh, Fıkıh, Hadis, Belagât) eser telif eden İzz b. Abdisselâm ile ilgili Türkiye ve Arap dünyasında akademik düzeyde pek çok çalışma yapılmasına rağmen onun hadis ilimleri ile ilgili görüşlerinin ortaya koyan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu münasebetle onun hadis ilimleri ile ilgili görüşlerinin akademik dünyaya tanıtılması önem kazanmaktadır. Bu makalenin konusu da onun hadis ilimleri içerisinde önemi haiz Müşkil’ü-l-hadis anlayışıdır. Ancak araştırma İzz b. Abdisselâma göre Müşkilü’l-hadis’in gerçekleşmesine neden olan sebepleri tespit etmekle sınırlıdır. Bu münasebetle onun ortaya koyduğu kriterlerin uygunluğu yaptığı yorumların isabeti araştırmanın konusu dışında kalmaktadır. Araştırmada onun on bir kriter ortaya koyduğu ve bu kriterle ile çelişen rivayetleri müşkil kapsamına aldığı görülmüştür.