İMGEDEN SÖZE- OVİDİUS’UN “DÖNÜŞÜMLER” (METAMORPHOSES) BAŞLIKLI ŞİİRİNDEN BİR EKPHRASİS ÖRNEĞİ YAHUT “AENEAS’IN KRATER’İ”

Özet

Eski Yunanca bir sözcük olan “ekphrasis”, basitçe “betimleme” demektir. Yazın dilinde “ekphrasis”, imgesel ya da gerçek bir sanatsal nesneyi, sözbilim (retorik) aracılığıyla tasvir etmeyi ifade eder. Eski Yunan edebiyatının en güzel –ve en eski- ekphrasis örneklerine, Homeros, Hesiodos, Aiskhylos, Euripides ve Philostratos’un eserlerinde rastlıyoruz. Öte yandan Vergilius ve Ovidius gibi Romalı şairler de yapıtlarında “ekphrasis”ten faydalanmışlar, başka türlü söylersek, belli bir sanatsal nesneyi, yazın aracılığıyla görünür kılmayı tercih etmişlerdir. Ovidius’un günümüze ulaşan en uzun eseri olan, on beş kitaptan oluşan ve çoğu Yunan ve Roma mitolojisinden seçilen kahramanların olağanüstü dönüşümlerini anlatan “Dönüşümler”i (Metamorphoses), şairin, bu türden üç betimlemesini içerir. Bunlar sırasıyla, “Güneş Tanrısı Sol’un Sarayı”, “Arakhne’nin Dokuması” ve “Aeneas’ın Kadehi”dir (Krater). Bizim bu çalışmadaki amacımız, “Dönüşümler”in, on üçüncü kitabında resmedilen ve rivayete göre, Delos kralı Anius’un, adadan ayrılmak üzere olan Troyalı yiğit Aeneas’a armağan olarak sunduğu –ve bu sebeple kimi kaynaklarda “Anius’un Kadehi” olarak da geçen- ve çağdaş araştırmacılar tarafından fazla irdelenmemiş olan kadehi -üzerindeki tasvirlerle birlikte- yakından incelemektir.